Küçük çocuklar kullandıkları kelimeleri etraflarındaki kişilerden ve özellikle de anne/babalarından öğrenirler. Elbette yeni kelimeler öğrenirken duygularla ilgili kelimeleri de öğrenirler. Örneğin siz kızdığınızda devamlı belli kelimeleri kullanıyorsanız, çocuğunuz da kızdığında, ne anlama geldikleri hakkında hiçbir fikri olmaksızın bunları kullanmayı öğrenecektir. Çocuğunuz “ayıp” bir kelimeyi ilk söylediğinde kahkaha atarsanız, hatta sadece gizlemeye çalışarak hafifçe gülerseniz, büyük olasılıkla bunu fark edecek ve kelimeyi tekrar söyleyecektir. Çünkü küçük çocukların en çok istediği şey anne-babalarını memnun etmektir. Diğer yandan çocuğunuz uygunsuz bir kelime söylediğinde kızarak tepki gösterirseniz, size kızdığında ve bunu bir şekilde size belli etmek istediğinde bu kelimeyi yeniden kullanabilir. Küçük çocuklar kelimeleri kullanmaktan, yeni kelimeler öğrenmekten ve heyecan verici ya da gizli ya da özel olduğunu düşündükleri kelimelerle oynamaktan zevk alırlar.
Küfür üç temel gruba ayrılır:
Beddua etmek ya da birine zarar verilmesi dileğini yansıtan konuşma biçimi
Cinsel içerikli küfürler, müstehcen konuşmalar
Kişiliğe yönelik küfürler. Manyak, salak...
Nedenleri:
Dikkat çekme: Bazı çocuklar ana-babadan yeterli ilgiyi göremiyorlarsa, dikkat çekmek için küfrederler.
Sarsılma: Bazı çocuklar için yetişkinleri şok etme, rahatsız etme eğlenceli olabilir.
Ağızdan kaçıverme: İnsanlarda engellenme ya da kızgınlık hissedildiğinde ya da fiziksel bir gerginlik olduğunda küfürün ağızdan çıkıvermesi çok doğaldır. Çok engellenen, yaşama alanı çok daraltılan çocuk, kızgınlık olarak küfredebilir.
Savunma: Bazıları için kötü söz söyleme bir savunma davranışıdır. Küfür etmenin tam anlamıyla yasak olduğu çevrede yetişenler, isyan ederek bağımsızlıklarını göstermek isterler.
Olgunlaşma: Bazen de çocuklar yetişkin olmanın bir sembolü olarak, kötü söz söylerler.
Akranları tarafından onaylanması: Bazı arkadaş guruplarında küfürlü konuşma yaygın olabilir bu gurubun üyesi çocukta küfreder.
Çocukça bir zevk: Küçük çocuklarda banyo ve ona ilişkin konuşmak, çocuklarda bir tür çocuksu seksüel zevk alma durumu ortaya çıkarmaktadır.
Ne Yapılmalıdır?
Çocuğunuzun söylemesini istemediğiniz kelimeleri belirleyin ve bu kelimeleri siz de kullanmayın.
Çocuğunuz bir başkasından duyduğu uygunsuz kelimeyi kullanırsa bir şey olmamış gibi davranın ve bu kelimenin ilginç ya da komik olduğunu düşünmesini teşvik etmeyin.
Çocuk küfür ettiğinde şunları söyleyebilirsiniz: “Biz bu kelimeyi kullanmayız ve ben de bir daha bunu duymak istemiyorum” gibi yaklaşımlar çocuğun küfretmesini engelleyecektir Eğer küfretmeye devam ederse bunu duymazdan gelin ve çocuğunuz bu kelimeyi sizin üzerinizde tekrar denerse tepki vermeyin.
Kelimeler çocuğunuzu eğlendiriyorsa alternatif kelimeler önerebilirsiniz. Örneğin hoşlanmadığınız bir kelime kullandığında, o kelimenin yerine sizin ürettiğiniz komik bir kelimeyi kullanmasını isteyebilirsiniz.
Örnek oluşturma: Eğer kaba ve küfürlü bir konuşma eğilimini kendinizde engelleyebiliyorsanız, çocuğunuzda bu kontrolü sizi taklit ederek öğrenecektir.
Dürtülerini ifade edebilme: Eğer çocuk, size olan kızgınlıklarını rahatlıkla dile getirebiliyorsa, bu özgürlüğe sahip ise, olumsuz duygularını belirtmek için daha az küfürlü sözcük kullanacaktır.
Tartışma: Bu kelimeler bir kâğıda yazılarak tanımlanır ve daha sonra tartışılır.
Önemsememek: Çocuklar kötü sözcükler kullandığında, anne-babalar bu duruma pek fazla üzülüp şaşırmıyorlarsa, çocukların bu sözcükleri söylemeleri için bir nedenleri kalmayabilir.
Dilsizlik oyunu:Ana-babalar böyle durumlarda şoke olmaktan çok, sessizlik oyunu oynayarak çocuğu yönlendirebilirler. "senin kullandığın kelimenin anlamı nedir?", "anlamıyorum", denilerek çocuktan yanıtlaması istenir.
Yaratıcı olmaya özendirmek: Yaratıcı uğraşlar, yazınsal faaliyetler, spor vb. Yaratıcılığı artırıp kötü söz kullanımını engeller.
Kötü sözcüklerin yıpratılması: Çocuk bu kelimeyi kullandığında 5 dakika boyunca bu kelimeyi söylemesini isteyin. Büyük olasılıkla bir daha kullanmayacaktır. Söylemek istemediği zaman, ancak kötü sözcüğü kullanmaktan dolayı verilen cezayı uyguladıktan sonra, istediğini yapabileceğini söyleyin.
Ciddi cezalandırmama: Eğer çocuğunuzu, döverek, bağırarak, tehdit ederek cezalandırırsanız; çocuğunuz bu kelimeleri yakalanıp cezalandırılmamak için, gizlice kullanmayı öğrenir. Uygun olmayan bu sözcüklerin yerine, uygun kabul edilebilir sözcükler kullanması için çocuğu bilgilendirmek gerekir. Çocuk olumlu sözcük kullandığında, çocuğun övülmesi teşvik edilmesi gerekir.
Anne Babaya Not:
Küfürlü sözlerle başa çıkmada olumlu ve etkili ilk adım, çocuğun bu sözcükleri kavrayışını ve bunları nerede öğrendiğini araştırabilecek kadar bir süre boyunca, duygusal tepkinizi denetim altında tutmaya çalışmanızdır. Ne kadar güç ve alışılmamış görünse de, karşılıklı olarak sakin ama ayrıntılı bir konuşma yapmak, çocuğun küfürlü ifadelere ilişkin anlayışı, güdülenimi ve bunların asıl kaynağı (nereden, nasıl öğrendiği) önemli bilgileri açığa çıkarabilir. Yalan söyleme ve benzeri yakışıksız davranışlarda olduğu gibi, küfürlü konuşmanın neden uygun bir davranış olmadığı konusunda derinliğine konuşmaya ve çocuğun bu davranışı ile ilgili bir plan yapmaya hazırlanmak için kendinize yeteri kadar zaman tanımalısınız. Küfürlü ifadeler kullanmanın kaynağında, eğer çocuğun lider konumundaki bir akranı olduğu ortaya çıkarsa, bu konuşma özellikle önem kazanacaktır.
Bu bilgi, akranlarının baskısıyla başa çıkmasında çocuğa destek olmanıza yardımcı olabilir. Çocuğa, evin dışındayken karşılaştığı durumlar için bell önerilerde bulunabilirsiniz.
Örneğin öğretmenler veya diğer anne babayla bir görüşme yapmanız gerekebilir. Bu yaklaşım; küfürlü ifadelerin çıkış noktası çocuğun çevresindeki bir akranı, hatta uzak veya akrabalarınızdan biri olduğunda da geçerlidir. Ana baba, çocuklarının nasıl konuşmalarını, ne tür ifadeler kullanmalarını beklediklerini anlatmalı ve küfürlü sözlerin yerine kullanabilecekleri kabul edilebilir sözcükler önermelidir. Küfürlü konuşma sürdüğü takdirde, çocuğu istenen davranışa yöneltebilecek güdüleyici program geliştirilebilir.
Küfürlü sözlerle başa çıkmada etkili bir başka adımda çocuğun bazı küfürlü sözlerini duymazlıktan gelmektir. Çünkü küfürlü sözler, zaman zaman dikkat çekme silahı olarak kullanıldığı gibi bazen de çocuk tarafından, ebeveynini cezalandırma silahı olarak kullanılabilir. Ebeveyninin suskun tepkisi, bu silahı çocuğa vermemiş olacağı için, bir süre sonra çocuğun küfürü unutmasına yardım eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder